شخصیت اخلاقی امام رضا (ع)
ابراهیم بن عباس از دیر زمان محضر امام را درک کرده و از آن منبع فیض الهی، بهره ها برده بود، درباره روش اخلاقی امام (ع) می گوید:
" هیچ گاه ندیدم آن حضرت، با سخن خود کسی را مورد اهانت و آزار قرار دهد و یا آن که کلام کسی را قبل ای آن که سخن او پایان یابد، قطع کند. نیاز نیازمندان را برآورده می ساخت، هرگز در حضور دیگران به چیزی تکیه نمی داد، پای خود را نزد کسی دراز نمی کرد، با خدمتکاران به نرمی سخن می گفت، در جمع با صدای بلند نمی خندید و در حضور دیگران آب دهان را بیرون نمی انداخت."
ابن ابی عبّاد، وزیر مامون، شیوه زندگی امام (ع) را چنین یادآور شده است:
"حضرت علی بن موسی (ع) در تابستان روی حصیر می نشست و فرش او در زمستان نوعی پلاس بود، دور از چشم مردم جامه ی خشن می پوشید و هنگام رویارویی با مردم، لباس معمولی می پوشید تا خود نمایی به زهد تلقی نشود."
اخلاق امام رضا (ع) در روایات:
* او بسیار به مستمندان رسیدگی می کرد.
* به صدقه دادن به ویژه در شب های تار و به صورت پنهانی بسیار مبادرت می کرد.
* با خدمتگزارانش کنار یک سفره می نشست و غذا می خورد.
* هیچ فرقی میان غلامان و اشراف و اقوام و بیگانگان نمی گذارد، مگر براساس تقوا.
* همواره متبسم و خوشرو بود.
* بهترین بخش غذای خود را قبل از تناول، برای گرسنگان جدا می ساخت.
* با فقرا می نشست.
* در تشییع جنازه شرکت می جست.
* خدمتکاری را که مشغول خوردن غذا بود، به خدمت فرا نمی خواند.
* با صدای بلند و به صورت قهقهه هرگز نمی خندید.
* رفع نیاز مومنان و گره گشایی از ایشان را بر دیگر کارها مقدم می داشت.
* روی حصیر می نشست.
* قرآن زیاد تلاوت می کرد.
* با گفتارش دل کسی را نمی رنجانید.
* سخن هیچ کس را ناتمام نمی گذاشت.
* هیچ نیازمندی را تا حد امکان رد نمی کرد.
* پای خود را هنگام نشستن در حضور دیگران دراز نمی کرد.
* در حضور دیگران همواره از دیوار فاصله می گرفت و هیچ گاه تکیه نمی کرد.
* همواره یاد خدا بر زبانش جاری بود.
* از اسراف سخت پرهیز داشت.
* به مسافری که پول خود را تمام و یا گم کرده بود، بدون چشمداشت، هزینه سفر می داد.
* در دادن افطاری به روزه داران کوشا بود.
* به عیادت بیماران می رفت.
* در معابر عمومی، آب دهان نمی انداخت.
* از میهمان شخصا پذیرایی می کرد.
* هنگامی که کنار سفره می نشست اجازه نمی داد دیگران برای احترام او از جای برخیزند.
* به سخن دیگران که وی را مورد خطاب قرار داده، از او پرسشی داشتند، با دقت کامل گوش می داد.
* خویش را به بوی خوش معطر می کرد، به خصوص برای نماز.
* به نظافت جسم و لباس به ویژه موی سر توجه داشت.
* قبل از غذا دستها را می شست و با چیزی خشک نمی کرد، بعد از غذا نیز آنها را می شست و با حوله خشک می کرد.
* اگر غذایی زیاد می آمد، آن را هرگز دور نمی ریخت.
* در حضور دیگران به تنهایی چیزی نمی خورد.
* بسیار شکیبا بود.
* کارگری را که به مبلغ معین اجیر می ساخت، در پایان افزون بر مزدش به او عطا می کرد.
* با همگان با رافت و خوشرویی رو به رو می شد.
* به فقرا و بیچارگان بسیار بخشش می کرد.
این همه که یاد شد، بی گمان خوشه ای از خرمن شخصیت اخلاقی آن امام بزرگ است و نه تمام آن.
